آیا می‌دانید بیش از ۶۰٪ عقیق‌های سلیمانی موجود در بازار، در واقع سنگ‌های معمولی هستند که در دیگ‌های رنگ شیمیایی جوشانده شده‌اند؟ خرید عقیق سلیمانی (باباقوری) بدون داشتن دانش کافی، مثل راه رفتن در میدان مین است. در این مقاله تخصصی، روش‌های تشخیص عقیق سلیمانی اصل، معدنی و طبیعی را از نمونه‌های چینی، رزینی و رنگ‌شده یاد می‌گیرید.

۱. چرا بازار پر از سلیمانی تقلبی است؟

عقیق سلیمانی (Banded Agate) به دلیل خواص قدرتمندش در دفع چشم‌زخم و انرژی منفی، تقاضای بسیار بالایی دارد. همین تقاضا باعث شده تا سودجویان با روش‌های زیر، سنگ‌های بی‌ارزش را به جای سلیمانی اصل بفروشند:

• رنگ کردن (Dyeing): تزریق رنگ‌های شیمیایی به عقیق‌های سفید و ارزان.
• ساخت با رزین: استفاده از مواد پلاستیکی فشرده که ظاهری شبیه سنگ دارند.
• شیشه‌سازی: ذوب شیشه و ایجاد لایه‌های رنگی منظم داخل آن.

۲. روش اول: تست رنگ (مهم‌ترین فاکتور)

طبیعت، رنگ‌های جیغ و نئونی تولید نمی‌کند! این ساده‌ترین راه تشخیص است.

❌ نشانه‌های تقلبی (رنگ‌شده):

اگر سنگی دیدید که رنگ‌های بنفش تند، صورتی جیغ، سبز فسفری یا آبی کاربنی یکدست دارد، شک نکنید که رنگ شده است. حتی اگر خودِ سنگ معدنی باشد، رنگ آن طبیعی نیست و ارزش کلکسیونی ندارد.

✅ نشانه‌های اصل (معدنی):

عقیق سلیمانی اصل دارای "تم رنگی خاکی" است. رنگ‌های غالب عبارتند از: سیاه، سفید، خاکستری، قهوه‌ای، عسلی، زرشکی تیره و کرم. تضاد رنگ‌ها در سنگ اصل، چشم‌نواز و ملایم است، نه زننده.

۳. روش دوم: تست دما (لمس سنگ)

عقیق یک سنگ کریستالی است و انتقال حرارت متفاوتی نسبت به پلاستیک و شیشه دارد.

• تست سرما: سنگ را برای چند لحظه روی گونه یا پشت پلک خود بگذارید. عقیق اصل باید حس «سردی» محسوسی داشته باشد و این سردی را چند ثانیه حفظ کند.
• واکنش به گرما: پلاستیک و رزین فوراً گرمای بدن شما را می‌گیرند و هم‌دمای محیط می‌شوند، اما عقیق اصل در برابر گرم شدن مقاومت می‌کند.

۴. روش سوم: بررسی نظم لایه‌ها (Chaos Theory)

در طبیعت هیچ خطِ صافی وجود ندارد که انگار با خط‌کش کشیده شده باشد.

به لایه‌های (Bands) روی سنگ دقت کنید:

• در نمونه‌های مصنوعی: خطوط بسیار منظم، موازی و بدون هیچ‌گونه اعوجاج هستند.
• در نمونه‌های اصل: لایه‌ها دارای بی‌نظمی‌های طبیعی هستند. ممکن است در جایی ضخیم و در جایی نازک شوند، پیچ و تاب بخورند یا ناگهان قطع شوند. این «بی‌نظمیِ زیبا» امضای طبیعت است.

۵. روش چهارم: تست سختی (Hardness Test)

سختی عقیق سلیمانی در مقیاس موس حدود ۶.۵ تا ۷ است (سخت‌تر از شیشه و چاقو).

اگر یک سوزن فولادی یا نوک چاقو را با فشار کم روی پشت نگین بکشید:

• اگر سنگ اصل باشد، خراش بر نمی‌دارد و تیغه روی آن می‌لغزد.
• اگر سنگ تقلبی (پلاستیک یا سنگ‌های نرم مثل کلسیت) باشد، پودر سفیدی از آن بلند می‌شود و خط می‌افتد.

۶. روش پنجم: تست آتش (برای تشخیص رزین)

برخی از کلاهبرداران، پلاستیک فشرده (رزین) را تراش می‌دهند و به نام عقیق می‌فروشند. برای تشخیص، می‌توانید یک سوزن داغ را به نقطه‌ای نامحسوس (زیر نگین) بزنید یا فندک را لحظه‌ای (۲ ثانیه) زیر سنگ بگیرید.

• بوی پلاستیک: اگر بوی سوختگی پلاستیک بلند شد یا سطح سنگ ذوب شد، آن رزین است.
• مقاومت: عقیق اصل در برابر حرارت لحظه‌ای مقاوم است و هیچ تغییری نمی‌کند (البته حرارت زیاد می‌تواند باعث ترک خوردن سنگ شود، پس زیاده‌روی نکنید).

نتیجه‌گیری: از کجا بخریم؟

تشخیص عقیق سلیمانی اصل نیاز به تجربه دارد و گاهی حتی گوهرشناسان نیز نیاز به ابزار آزمایشگاهی دارند. بهترین راه برای اطمینان، خرید از فروشگاهی است که ضمانت اصالت کالا ارائه می‌دهد.